czwartek, 26 sierpnia 2010

Esbecy i agenci

III Raport Senackiej Komisji Historycznej UŚ (na podstawie kwerend prowadzonych przez Senacką Komisję Historyczną w zasobach Instytutu Pamięci Narodowej, Oddziału w Katowicach i innych dokumentów)

„Bezpieka” na Uniwersytecie Śląskim
Pracownicy Służby Bezpieczeństwa inwigilujący Uniwersytet Śląski nie byli ani ludźmi dobrej woli, ani intelektualistami o wysokim poziomie etycznym. Oddelegowani przez swoich mocodawców do pracy na uczelni zapewne pragnęli się gorliwie wywiązać ze swoich obowiązków, czasem nawet kosztem przeinaczania czy koloryzowania faktów. Bardzo często posługiwali się szantażem, łamiąc ludzkie morale i niszcząc człowieka; czyniąc z niego także de facto ofiarę reżimu.
Była ich na uczelni (według nazewnictwa SB „na obiekcie”) cała „armia”, w różnych szarżach i o różnych poziomach wykształcenia. Początkowo rekrutowali się z Wydziału III, kontrolującego środowiska „antysystemowe”, ale gdy z początkiem lat osiemdziesiątych zaczęła coraz śmielej działać opozycja polityczna, zaistniała potrzeba rozbudowy aparatu bezpieczeństwa, zwłaszcza wspomnianego Wydziału III. Wówczas Ministerstwo Spraw Wewnętrznych (MSW) powołało w miastach akademickich specjalne jednostki, mające za zadanie prowadzenie rozpoznania operacyjnego wśród naukowców i studentów – określono je jako Wydział III-1. W Katowicach taki wydział pojawił się w lipcu 1982 roku.
Zapewne nie było więc kwestią przypadku, że od stopnia zaangażowania osoby w opozycję zależał dobór „opiekuna”, a raczej „opiekunów”, którym do pomocy przydzielano czasem jeszcze kilka osób. Poniżej kilka przykładów.
Oto prof. Augusta Chełkowskiego (SOS/SOR „Działacz”) inwigilowało ponad 20 funkcjonariuszy SB, wśród nich tacy „znawcy” jak: por. E. Cilecki, R. Czechowicz, E. Gałązka, K. Goraj, J. Górski, Z. Kłaptocz, E. Królikowski, M. Ryszka, S. Samek, K. Sikora, J. Wąsiołek, Z. Witkowski, K. Wojtyniak. Podobny „tłum” funkcjonariuszy otaczał profesorów: Edwarda Kluka (SOS „Opozycjonista”) i Andrzeja Pawlikowskiego (SOR „Świętoszek”).
O internowaniu prof. Ireny Bajerowej postanowił pułkownik Władysław Leś, komendant wojewódzki MO do spraw SB. Prof. Markiem Zrałkiem interesował się sam generał Jerzy Gruba. Takich egzemplifikacji można byłoby przytoczyć więcej, wskazują one ilu SB-ków urządzało nagonkę na jednego człowieka, co chwilami wygląda na zbiorowy obłęd (nie bez przyczyny określono komunizm jako aberrację antropologiczną por. „Gazeta Uniwersytecka UŚ” nr 8/2009), ale zarazem ujawnia potworny lęk przed opozycją.
Funkcjonariusze owych służb mieli przeważnie zaledwie wykształcenie podstawowe lub zawodowe; czytamy w ich życiorysach w rubryce zawód: ślusarz-mechanik, fryzjer, technik-hutnik, górnik-elektryk; rzadziej średnie lub wyższe, a jeśli już, to przeważnie techniczne lub resortowe. Stopniowo wykształcenie uzupełniali, a oddelegowani do pracy w uczelni czasem sami podejmowali studia, może po to, by wyzbyć się kompleksów. Jeden z komendantów wojewódzkich MO w latach sześćdziesiątych był z zawodu pomocnikiem murarskim!
Można jednak zauważyć, że z biegiem czasu (w późnym komunizmie) do pracy w SB szło coraz więcej zwykłych absolwentów uczelni (np. prawa), być może ze względu na wyższe zarobki i inne apanaże. Pochodzili przeważnie z małych miejscowości, czasem ze wsi, praca w SB była dla nich niewątpliwie awansem społecznym i wyróżnieniem, a normalnym odruchem (zawodowym) była podejrzliwość wobec inteligenta, także studenta. Zatrudniono ich więc taką liczbę, że byli wszędzie: w dziekanatach, rektoracie, wśród studentów i pracowników technicznych - właściwie we wszystkich jednostkach organizacyjnych Uniwersytetu. Reprezentowali wszystkie szarże - spotykamy więc pułkownika, podpułkownika, kapitana, porucznika, majora, plutonowego, podporucznika, starszego kaprala, sierżanta, starszego szeregowego, kaprala, chorążego, młodszego podchorążego, starszego kaprala. Wielu z nich rekrutowało się z kierownictwa aparatu bezpieczeństwa. Przy charakterystyce ppłk. Władysława Fabiana, rozpracowującego prof. Edwarda Kluka, wybitnego fizyka, który po stanie wojennym opuścił Polskę na zawsze, czytamy: „Ppłk Fabian wraz z podległym mu kolektywem wykazuje się szczególnym zaangażowaniem w zwalczaniu grup antysocjalistycznych. W wyniku realizowanych działań operacyjnych odzyskano znaczne ilości literatury bezdebitowej, a tym samym zapobieżono dalszemu jej kolportowaniu”1.
O majorze Zdzisławie Ostrowiczu: „Z tajnymi współpracownikami pracuje właściwie, w wyniku czego uzyskał ciekawe informacje, które zostały wykorzystane”2. Major działał na Wydziale Prawa i Administracji, a jak wynika z wielu akt, umiejętność pozyskiwania TW była bardzo wysoko ceniona, a nawet w pewnym sensie decydowała o ocenie i awansie pracownika, bowiem świadczyła o pewnych zdolnościach psychologicznych, których efektem była skuteczność działań.
Badacz3 zagadnienia o kilku innych „wybitnych” funkcjonariuszach SB napisał w sposób następujący: „O dziesięć lat krótszy staż od swego przełożonego miał w SB chorąży Janusz Umiński, pracujący w aparacie bezpieczeństwa od 1972 r. W ramach Wydziału III i jego grup terenowych, zajmował się głównie inwigilacją pracowników i studentów wyższych uczelni: filii PŚl. w Dąbrowie Górniczej i wydziałów sosnowieckich UŚl. Osiągał zresztą na tym polu sukcesy. Według opinii służbowej z lutego 1977 r., w ciągu niespełna dwóch lat (poczynając od 1 czerwca 1975 r.) zwerbował 13 tajnych współpracowników (TW) i założył 7 spraw operacyjnych. Wysoko oceniano zdolności Umińskiego w dziedzinie zwalczania wpływów Kościoła katolickiego wśród młodzieży akademickiej4. W nowej jednostce powierzono mu pieczę nad częścią katowickich wydziałów UŚl. Skoncentrował się na Wydziale Matematyki, Fizyki i Chemii (WMFCh) i Wydziale Radia i Telewizji (WRTV), klubach studenckich oraz uczelnianej administracji”5.
Innym doświadczonym pracownikiem Wydziału III, przeniesionym 1 lipca 1982 r. do nowej jednostki, był por. Rafał Zemlak. Inwigilacją środowiska naukowego zajmował się znacznie krócej od Umińskiego. Służbę zaczął od MO, do SB trafił w 1972 r., i przez kilka lat zajmował się „ochroną gospodarki”. Od 1979 r. był już w Wydziale III KW MO w Katowicach. Co najmniej od 1981 r. pracował „na odcinku zabezpieczenia studentów i pracowników naukowo dydaktycznych Akademii Ekonomicznej”6.
Jednym z wytrawnych funkcjonariuszy nowo utworzonego wydziału był też Aleksander Banasiewicz, który pracę w SB rozpoczął w Wydziale III w 1974 r. Praktycznie od tego momentu zajmował się inwigilacją instytucji naukowych - początkowo Śląskiego Instytutu Naukowego (ŚIN), potem także Wydziału Nauk Społecznych (WNS) UŚ; kontrolował również Duszpasterstwo Akademickie (DA) i nauczycieli szkół ponadpodstawowych. Gdy przeszedł do Wydziału III-1, nadal zajmował się obserwacją środowisk nauczycielskich oraz DA; systematycznie uczestniczył też w pielgrzymkach i imprezach organizowanych przez Kościół – oczywiście w celach operacyjnych7.
O ważności pracy w Uniwersytecie może znakomicie świadczyć również fakt, że to on stał się tematem pracy dyplomowej funkcjonariusza katowickiego Wydziału III i Wydziału III-1 Stanisława Leskiego, złożonej w Wyższej Szkole Oficerskiej MSW im. Feliksa Dzierżyńskiego w Legionowie pt. Główne kierunki operacyjnej ochrony Uniwersytetu Śląskiego w latach 1980–1982 na podstawie materiałów Wydz. III-1 WUSW w Katowicach8.
Znajduje się dzisiaj ona w archiwum Komisji Historycznej i jest – mimo wielu nieścisłości - cennym materiałem, bo opiera się na źródłach, które już zostały zniszczone. Można w niej oglądać naszą uczelnię oczami SB i wtedy jawi się ona nie jako miejsce pracy naukowej i kształcenia studentów, ale jako poważne zagrożenie dla ustroju socjalistycznego i Polski Ludowej. Słownictwo militarne z elementami nowomowy podnosi powagę problemu: mamy więc „zagrożenie dla Uniwersytetu”, „pracę operacyjną”, „ochronę obiektu”, „stan bezpieczeństwa”, „dywersję”, „konspirację”, „działalność antypaństwową”, etc.
W czym więc upatrywano główne zagrożenia? Stanisław Leski określił je jako dywersja9 i sproblematyzował następująco10:
1. negatywne komentarze na temat sytuacji ekonomicznej i przewóz do kraju literatury antykomunistycznej;
2. propagowanie wrogich poglądów, działalność antypartyjna, naruszanie tajemnicy państwowej i duszpasterstwo akademickie;
3. krytyczne uwagi pracowników naukowych i studentów na temat rządu; zarówno w dyskusjach i rozmowach, jak i formie różnorakich petycji wysyłanych do rządu i partii; powstanie NSZZ Solidarność i Niezależnego Zrzeszenia Studentów.
Autor bardzo obszernie rozpisał się na temat szkodliwości działań Duszpasterstwa Akademickiego. Warto przytoczyć choćby jeden fragment, aby zobaczyć mentalność i sposób widzenia UŚ przez pracownika SB:
„- działalność duszpasterstwa akademickiego miała postać dywersji ideologicznej, stosowano zarówno legalne jak i nielegalne formy działania:
- prowadzona była przez kler głęboka penetracja środowiska studenckiego i kadry dydaktyczno-naukowej;
- inspirowano młodzież akademicką do podejmowania nielegalnej antypaństwowej działalności”11.
Jeszcze gorzej oceniano wpływ działaczy „Solidarności”, nawet po delegalizacji Związku; to ich obciążano winą za rozprowadzanie literatury bezdebitowej, kolportaż ulotek, broszur „i hasła nawołujące do czynnego oraz biernego oporu oraz uczczenia dat, symbolizujących wprowadzenie stanu wojennego i tragiczne wydarzenia na terenie Kopalni Węgla Kamiennego „Wujek”12.
Literatura bezdebitowa (antykomunistyczna), jak już wspomniano, budziła równą grozę, jak duszpasterstwo akademickie czy „Solidarność”, obawiano się, że może ona doprowadzić „do rozłożenia od wewnątrz ustroju socjalistycznego”(s.39)13. Odnalezienie w mieszkaniu D.J. wydanego w Paryżu tomiku wierszy Czesława Miłosza pt. Miasto bez imienia odnotowano jako sukces: „pozwoliło na uniknięcie dalszych zagrożeń”. Jeden tomik poetycki stanowił zagrożenie dla ustroju, jakie? Ujawniał fakt, że kultura polska powstawała także poza granicami PRL, burzył stereotypy wyobrażeniowe? Wszystko to było możliwe.
Założono nawet specjalną Sprawę Operacyjnego Rozpoznania „Kolporterzy”. Osoby podejrzane o zaangażowanie w drugi obieg podlegały specjalnej obserwacji. Do takich na przykład należał od początku Leonard Neuger z Wydziału Filologicznego. Prowadzący jego sprawę Zdzisław Kozłowski14 miał do pomocy czterech funkcjonariuszy: Zbigniewa Podsiadłę, Janusza Umińskiego15, A. Wołowskiego, R. Drosia. Dodatkowo wykorzystano w sprawie następujących współpracowników oraz kontakty operacyjne: TW ps. „Bagdad”, TW ps. „Iza”, TW ps. „Kowalski”, TW ps. „Konstanty”, TW ps. „Lucjan”, TW ps. „Max”, TW ps. „Rafał”, TW ps. „Roman”, TW ps. „Zbyszek” oraz KO „GM”, KO „KK”, KO „WA”, KO „WN”, KO „WW”.
Całą sprawę założono na podstawie donosów kontaktu operacyjnego „WN”. Rozpatrywano nawet możliwość tajnego przeszukania miejsca zamieszkania figuranta, by tylko udowodnić Neugerowi posiadanie literatury bezdebitowej, w wypadku większej liczby egzemplarzy – był to już „kolportaż”, grożący określonymi sankcjami karnymi. Wręcz zabawny wydaje się fakt, że w roku 1978, gdy odbywał się XX Zjazd Związku Literatów Polskich w Katowicach, „doniesiono”, że w tym czasie Neuger ma obronę rozprawy doktorskiej, więc nie będzie zagrażał swą obecnością obradom Zjazdu, o czym skwapliwie informował TW „Rafał”16.
Powodzenie wszystkich działań SB gwarantowała dobrze zorganizowana siatka tajnych współpracowników, Leski nieco sentencjonalnie stwierdził: „W bogatym zestawie różnorodnych i skomplikowanych środków pracy operacyjnej Służby Bezpieczeństwa tajny współpracownik zawsze był i pozostanie nadal podstawowym środkiem pracy operacyjnej”(s.60). Według autora pracy najwięcej TW, pochodzących z grona pracowników Uniwersytetu, kierowało się „obywatelską współodpowiedzialnością za bezpieczeństwo i porządek publiczny”, a studenci kierowali się głównie korzyściami materialnymi.
We wspomnianej powyżej rozprawie autor przeprowadził bardzo interesującą analizę wartości tajnych współpracowników. Pisał: „Z analizy teczek pracy TW wynika, że najlepsze efekty osiąga się z tymi tajnymi współpracownikami, którzy pozyskani zostali na podstawie korzyści osobistych, poczucia obywatelskiej współodpowiedzialności i materiału kompromitującego. Natomiast mierne wyniki osiąga się z tajnymi współpracownikami, którzy pozyskani zostali na dowodach przestępczej działalności. Jest to zjawisko niepokojące bowiem powinno być odwrotnie”(s.52).
To bardzo interesująca refleksja, z której wynika kolejny problem: jakie zostały popełnione błędy, jak najlepiej pozyskiwać tajnych współpracowników, jakie metody mogą być najskuteczniejsze i jak z nimi pracować.
Leski stwierdził, że najlepiej została zorganizowana sieć TW na Wydziałach: Filologicznym, Radia i Telewizji oraz Techniki. Nie jest to jednak do końca prawdziwe, bo najbardziej nasycony był Wydział Matematyki, Fizyki i Chemii, co można tłumaczyć na różne sposoby. Po pierwsze, umysły ścisłe szybko wychwytywały braki systemu, nadmiar słów nie mających pokrycia w czynach. Po drugie, bardzo wielu pracowników miało kontakt z nauką światową i widziało rażące zacofanie „demoludów”, jak i Związku Radzieckiego.
W końcu trzecim powodem mogło być najsłabsze upartyjnienie tego Wydziału, któremu towarzyszył nastrój pewnej dezaprobaty wobec kolegów „towarzyszy”.
W pracy Leskiego znalazła się jeszcze jedna ważna konstatacja, mianowicie, że równie ważne jak TW są tzw. kontakty operacyjne (KO) i kontakty służbowe (KS), które mają tę przewagę, że tych osób nie rejestruje się w żadnej ewidencji operacyjnej, nie prowadzi się dokumentacji, a spotkania odbywają się jawnie. Kto był groźniejszy? TW czy KO trudno dziś ocenić, natomiast można sądzić, że uzupełniali się znakomicie. Cenni byli także tzw. „konsultanci”, znawcy problemów związanych z funkcjonowaniem uczelni, Leski o nich napisał: „ludzie którzy odpowiadają określonym kryterium polityczno-operacyjnym a zarazem reprezentują odpowiednie kwalifikacje naukowe lub zawodowe i godzą się służyć tą wiedzą naszym organom”(s.65).
Trzeba przyznać, że SB umiało skonstruować tak precyzyjny system inwigilacji pracowników i studentów, że pozornie nie istniała wolna przestrzeń w świecie uniwersyteckim, do której by nie dotarli. Była jednak wolna myśl i młodzieńcze pragnienie wolności, wobec których, mimo wszystko owi funkcjonariusze czuli się bezradni.
Dwa przypadki wymagają specjalnego omówienia: Nauma Chmielnickiego i Jerzego Jarosa, obaj byli pracownikami Wydziału Nauk Społecznych. I jeden, i drugi byli zatrudnieni w Urzędzie Bezpieczeństwa, potem przeszli na Uniwersytet, zostali pracownikami i tu przeszli całą drogę awansu naukowego.
A więc Naum Chmielnicki (ur. 1914 r. w Kamionce – Rosja) od roku 1945 pełnił kierownicze stanowiska w Urzędzie Bezpieczeństwa, kolejno w Niemodlinie, Nysie, Bytomiu, Lublińcu, a w latach 1950-1954 był komendantem Szkoły Międzywojewódzkiej w Wojewódzkim Urzędzie Bezpieczeństwa Publicznego w Katowicach. Stamtąd został zwolniony za „niewłaściwy stosunek do organizacji partyjnej”17. Gdy odchodził miał stopień kapitana. Następnie do roku 1958 pracował na Politechnice Śląskiej; Ministerstwo Szkolnictwa Wyższego przyznało mu wówczas tytuł zastępcy profesora na tej uczelni. Jednocześnie prowadził „punkt badawczy socjologii religii”(?).
Gdy zatrudniano go na Politechnice Śląskiej nie miał nawet tytułu magistra, gdyż w 1940 roku ukończył tylko studia pierwszego stopnia na Wydziale Filozoficznym na Uniwersytecie Kijowskim. W latach 1940-1941 był kierownikiem Działu w Ossolineum we Lwowie, a w latach 1941-1945 – służył w Armii Czerwonej, w randze oficera. Potem spotykamy go już w październiku 1945 roku jako zastępcę kierownika Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Niemodlinie. W latach 1956-1958 odbył wyższe studia eksternistyczne stopnia drugiego na Uniwersytecie Warszawskim i otrzymał stopień magistra filozofii na Wydziale Filologicznym, na podstawie pracy magisterskiej pt. Nastroje dzielnicowe w środowisku mieszkańców hoteli robotniczych na Śląsku. Już wkrótce, w roku 1959, odnajdujemy go jako wykładowcę filozofii w katowickiej Wyższej Szkole Pedagogicznej, w czasie, gdy rektorem był prof. Józef Pieter, w Katedrze Pedagogiki na Wydziale Filologiczno–Historycznym. Kto polecił go zatrudnić? Dzisiaj już na to pytanie nie odpowiemy.
Potem jego kariera przebiegała gładko. 31.10.1963 roku otrzymał tytuł doktora nauk humanistycznych na Wydziale Filozoficzno-Historycznym Uniwersytetu Łódzkiego, na podstawie rozprawy pt. Socjologiczne i psychologiczne postawy kształtowania się światopoglądów, a jego promotorem był prof. dr Karol Kotłowski. Pełnił kolejno funkcje: starszego wykładowcy i adiunkta. W lutym 1975 roku został przeniesiony do Zakładu Etyki Marksistowskiej Socjologii Ogólnej na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Śląskiego, gdzie był zatrudniony do 30.09.1979 roku, czyli do momentu przejścia na emeryturę. W trakcie pracy otrzymywał znakomite odznaczenia i wartościowe nagrody. Nie ukrywał swej działalności „w bezpiece”, w jego aktach uniwersyteckich zostały wszystkie placówki UB wymienione.
Drugi przypadek jest nieco inny. Jerzy Jaros, uczeń Tadeusza Manteuffla w tajnym nauczaniu, potem znany i ceniony historyk górnictwa, po obronie doktoratu w 1948 roku w Uniwersytecie Jagiellońskim, 7 lipca tegoż roku podpisał zobowiązanie o współpracy z organami bezpieczeństwa o następującej treści: „Ja Jaros Jerzy współpracownik Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego zobowiązuję się wiernie służyć sprawie wolnej, niepodległej i demokratycznej Polski. Zdecydowanie zwalczać będę wszelkich wrogów demokracji. Tajemnicy służbowej dotrzymam i nigdy jej nie zdradzę. W razie rozgłoszenia wiadomych mi tajemnic służbowych będę surowo ukarany według prawa, o czym zostałem z góry uprzedzony”18.
Jerzy Jaros złożył w Wydziale Personalnym Wojewódzkiego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Katowicach podanie z prośbą o zatrudnienie go w charakterze nauczyciela. Od 01.09.1947 r. do 31.08.1948 r. pracował jako wykładowca i instruktor metodologiczny w Wojskowej Szkole PPR. Musiał więc być człowiekiem bardzo zaufanym, co znakomicie potwierdza wniosek personalny z 20.11.1948 r. [podpis nieczytelny], w którym zamieszczono charakterystykę J. Jarosa: „(…) Nadesłana kontrola nie wykazała materiałów kompromitujących na wyżej wymienionego [J. Jarosa] i jego rodzinę, […]
Z uwagi na to, że obywatel J. Jaros jest aktywnym członkiem partii i wiele wkłada pracy do życia partyjnego, uważam przyjąć wyżej wymienionego na stanowisko kontraktowego nauczyciela Gimnazjum i Liceum dla funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego, Milicji Obywatelskiej, Wojsk Bezpieczeństwa Wewnętrznego”19.
Od 1973 roku spotykamy go jako docenta w Zakładzie Historii Nowożytnej i Najnowszej Instytutu Historii Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, a następnie profesora nadzwyczajnego na Uniwersytecie Śląskim w Katowicach. Kierował kolejno zakładami: Metod Badań Historycznych i Nauk Pomocniczych Historii w Instytucie Historii na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, Archiwistyki, Metodologii i Nauk Pomocniczych Historii w Instytucie Historii. Był zastępcą dyrektora Instytutu Historii na Wydziale Nauk Społecznych. Od roku 1992 roku był profesorem zwyczajnym, powszechnie ceniono go, poważano i lubiano.
Rodzi się więc pytanie: czy obaj panowie Chmielnicki i Jaros byli cały czas „na służbie” i kto stał za ich zatrudnieniem w uczelni? Nie są to jednak przypadki identyczne, bo o ile w pierwszym praca w UB była czymś „naturalnym”, to w drugim trudno zrozumieć dlaczego osoba z taką biografią i takim wykształceniem związała się z „bezpieką”?
Odwrotną drogę przebył Grzegorz Jasiński20 – student Wydziału Biologii i Ochrony Środowiska. Od pierwszego roku działał jako TW, a gdy ukończył studia w czerwcu 1989 r. złożył podanie o pracę w Resorcie Spraw Wewnętrznych. Ustalono, że zostanie przyjęty do pracy w lipcu lub sierpniu 1989 r. Jednak już długo nie zdążył popracować.
Inny jest przypadek Marzanny Adamczyk z d. Kaczor, która jeszcze w czerwcu 1982 r. była zatrudniona na Uniwersytecie Śląskim w Zakładzie Dziennikarstwa na Wydziale Nauk Społecznych jako pracownik administracyjno-techniczny.
W notatce z dnia 07.04.1982 r. St. Ref. Techn. Oper. Wydz. „W” por. B. Niewiara na temat kandydatki do pracy w SB KWMO w Katowicach napisał: „Obecnie zatrudniona jest w Zakładzie Dziennikarstwa. Przez przełożonych oceniana jest pozytywnie. Odznacza się sumiennością i dokładnością w wykonywaniu nakładanych na nią obowiązków. Jest osobą spostrzegawczą, a zarazem dyskretną. (...) W wymienionym okresie, pełniąc funkcję kierownika dziekanatu WNS, zdecydowanie opierała się próbom radykalnych działaczy „Solidarności” na tym Wydziale, mających na celu wykorzystanie jej osoby do własnych zamiarów, polegających na rozgrywkach personalnych. Ponieważ M. Kaczor nie zgodziła się nigdy na wstąpienie do „Solidarności”, a także była negatywnie ustosunkowana do tego związku, przy braku poparcia ze strony władz administracyjnych uczelni została odsunięta z funkcji kierownika dziekanatu WNS, co zorganizowała „Solidarność” tego Wydziału. (...) Światopogląd zdecydowanie materialistyczny”(s. 30,32)”21.
Współpraca z SB tak się jej spodobała, że 1 lipca 1982 r. Marzanna Kaczor podjęła pracę w Wydziale „B” KW MO Katowice, zaś 16 maja 1983 r. przeniosła się do grupy III-1 SB MUSW, do pracy w SB rekomendował ją m.in. dr Józef Mądry, kierownik Zakładu Dziennikarstwa na WNS.
Nie trzeba wielkiej wyobraźni, by uzmysłowić sobie, jaką wiedzę na temat Wydziału posiadała kierowniczka dziekanatu, jak była pomocnym i cennym informatorem, a właściwie konfidentem. Owe „dyskretne” udostępnianie akt studentów związanych z opozycją, było niczym innym jak ułatwieniem pracy „bezpiece” w szybkim wychwytywaniu najbardziej buntowniczej młodzieży.
Można sądzić, że nie były to przypadki jednostkowe; dalsze kwerendy zapewne pozwolą ustalić stopień tej formy infiltracji.
W każdym razie taki „ruch” funkcjonariuszy „bezpieki” w szeregi pracowników naukowych Uniwersytetu i odwrotnie - studentów oraz osób zatrudnionych na uczelni do aparatu bezpieczeństwa nie został jeszcze w ogóle opisany, ani nawet chyba spostrzeżony, tak więc otwierając kolejne pole badawcze mamy nadzieję, że pozwoli ona ujrzeć sytuację naszej uczelni w jeszcze innej perspektywie.
Przypisy:
1 Kadra bezpieki 1945-1990. Obsada stanowisk kierowniczych aparatu bezpieczeństwa w województwach śląskich/katowickim, bielskim i częstochowskim. Red. W. Dubiański, A. Dziuba, A. Dziurok. Katowice 2009, s. 190. Zob. też: P. Piotrowski, Służba Bezpieczeństwa w latach 1975-1990 [w:] Aparat bezpieczeństwa w Polsce. Kadra kierownicza, t. III 1975-1990, red. P. Piotrowski, Warszawa 2008.
2 Ibidem s. 375.
3 Adam Dziuba, Mariusz Mrzyk: Wydział III-1 KW MO/WUSW Katowice i jego funkcjonariusze. W: Inwigilacja środowisk akademickich województwa śląskiego przez Służbę Bezpieczeństwa w latach siedemdziesiątych i osiemdziesiątych. Studia i szkice. Pod redakcją Adama Dziuby i Mirosława Sikory. Opracowanie w druku, wykorzystano za wiedzą autorów, s. 356-347, tam też znajdują się opisy „karier” innych pracowników SB związanych ze szkolnictwem wyższym. Przypisy od 4-8 przejęte zostały z powyższego opracowania.
4 AIPN Ka, WUSW Katowice, 0231/118, k. 42-44, Przebieg służby; ibidem, k. 58, Opinia służbowa dot. st. inspektora Wydz. III plut. J. Umińskiego, Katowice 15 II 1977 r., k. 58.
5 Ibidem, k. 68, Opinia służbowa za okres 19 XI 1981 r. - 30 IV 1982 r.
6 AIPN Ka, WUSW Katowice, 0275/69, k. 40-42, Przebieg służby; ibidem, k. 59, Charakterystyka służbowa, Bielsko-Biała 5 VI 1973 r.; ibidem, k.76, Wniosek personalny, Katowice 17 X 1979 r.; ibidem, k. 81, Wniosek personalny, Katowice 7 XII 1981 r., k. 81.
7 AIPN Ka, WUSW Katowice, 0231/240, k. 55, Opinia służbowa, Katowice 15 II 1977 r.; ibidem, k. 66, Opinia służbowa za okres 19 XI 1981 - 30 IV 1982 r., Katowice 30 IV 1982 r.
8 S. Leski: Główne kierunki operacyjnej ochrony Uniwersytetu Śląskiego w latach 1980-82 na podstawie materiałów Wydz. III-1 WUSW w Katowicach. Legionowo 1984. IPN Ka/306/7.
9 Ibidem, pod tym pojęciem S. Leski rozumiał „Dywersja ideologiczna jest formą wrogiej działalności służb specjalnych państw imperialistycznych przeciw krajom socjalistycznym”(s. 36).
10 Ibidem s. 22 i nast.
11 Ibidem s. 24.
12 Ibidem s. 26.
13 Jest to wyraźne podtrzymywanie bardzo ważnej tezy Stalina, iż w miarę postępów budownictwa socjalizmu walka klasowa się zaostrza, a tylko przybiera inne formy. Mianowicie imperialiści wysyłają tajnych agentów, którzy skrycie „wślizgują się” do organów władzy, administracji oraz partii, po to aby od wewnątrz rozsadzić ten znakomity ustrój.
14 St. Insp. Sek. III Wydz. III, Akta sprawy operacyjnej Leonarda Neugera, t. 1, s. 16.
15 St. Insp. Wydz. III, Akta sprawy operacyjnej Leonarda Neugera, t. 1, s. 29.
16 Zob. IPN Ka „Twórcy 78” sygn. 3815.
17 Kadra bezpieki, op. cit. s. 154.
18 KA IPN sygn. akt 8/J.
19 Ibidem.
20 Sygn. AIPN Ka 00171/715.
21 AIPN Ka, 0231/730, Akta osobowe Adamczyk Marzanny, notatka służbowa, oprac. Por. J. Nowakowski, Katowice 28 VI 1982 r., k. 32.
Informacje w dalszej części stanowią najlepszy komentarz do powyższych rozważań, wynika z nich jasno, że istniała pewna „hierarchia” w której, jak już wspomniano, najwyżej lokował się Wydział Matematyki, Fizyki i Chemii, następnie Wydział Nauk Społecznych, Wydział Filologiczny oraz Wydział Prawa i Administracji.

Funkcjonariusze SB na poszczególnych wydziałach UŚ

Wydział Biologii i Ochrony Środowiska

Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Włodzimierz Hendlik, por., st. inspektor Sekcji III Wydziału III – 1 WUSW w Katowicach; tajny współpracownik: KO „JZ” nr rej. 55652; okres: 14.06.1982-10.01.1989; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: A. Zawarczyński, M. Ryszka,
M. Kozakiewicz, Z. Kłaptocz, E. Buleszek, E. Siennicka, R. Błeszyński; źródło: IPN Ka 045/144, IPN Ka, 0046/1883
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Zdzisław Kozłowski, kpt., st. inspektor Wydziału III KWMO w Katowicach; osoba inwigilowana: Zygmunt Hejnowicz SOS „Molekuła” nr rej. 34954; okres: 25.02.1977-22.03.1978; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: A Wroński,
Z. Ostrowicz, M. Smejda, W. Gren, A. Czapiga, S. Wójcik, W. Gawron, S. Kulka, L. Niemiec; źródło: IPN Ka 0229/34
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Mirosław Ryszka, ppor., inspektor/st. inspektor Sekcji III Wydziału III – 1 WUSW w Katowicach; tajny współpracownik: TW „Opuncja” nr rej. 54017 (student I roku); okres: 08.09.1983-30.05.1989; źródło: IPN Ka 00171/715 (mikrofilm)
Funkcjonariusze prowadzący sprawę: Jan Turlej, inspektor operacyjny w Referacie ds. SB KMMO w Gliwicach, inspektor Wydziału III KWMO w Katowicach, Edmund Walczak, inspektor w Kościanie; tajny współpracownik: TW „Michał” nr rej. 17152; okres: 12.10.1968-08.01.1972; źródło: IPN Ka 00144/3725
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Krzysztof Wojtyniak, inspektor operacyjny; osoba inwigilowana: Celina Jańczak SOR „Kuliszka” nr rej. 47112; okres: 01.08.1981-01.07.1988; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: K. Goraj. E. Bałazy. M. Ryszka, M. Węgrzyn, Z. Śliwka, Z. Kłaptocz, S. Samek, E. Gałązka; źródło: IPN Ka 36/19,lPN Ka 0169/716

Wydział Filologiczny

Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Tomasz Babik, ppor.; tajny współpracownik: TW „Student” nr rej. 47713; okres: 07.01.1988; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: J. Będkowski, Z. Podsiadło; źródło: Karta rejestracyjna
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Tomasz Babik, inspektor Grupy III SB MUSW w Sosnowcu; tajny współpracownik: TW „Józef” nr rej. 65299; okres: 23.11.1987 (pozyskanie); źródło: Karta rejestracyjna
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Tomasz Babik, ppor., Wydział III-1 MUBP w Sosnowcu; osoba inwigilowana: Józef Olejniczak KE „Asystent” nr rej. 66882; okres: 19.05.1988-06.1988; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: Z. Podsiadło; źródło: IPN Ka 0169/725 (mikrofilm)
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Marek Barański, st. inspektor Sekcji II Wydziału II; osoba inwigilowana: Melanie Ellis KE „Amazonka” nr rej. 67533; okres: 18.11.1988 (rozpoczęto); źródło: IPN Ka 048/735, IPN Ka 2929
Funkcjonariusze prowadzący sprawę: Jerzy Benbenek, kpt., inspektor Grupy IV Wydziału KWMO, Tadeusz Cierpiał, por., st. oficer operacyjny Grupy III Wydziału IV KWMO w Katowicach; osoba inwigilowana: Zbigniew Jerzy Nowak KE; okres: 13.03.1973-22.11.1979; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: J. Górski, E. Cichopek, A. Chmielewski; źródło: IPN Ka 014/1437
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Janusz Będkowski, ppor., inspektor Wydziału III GO w Sosnowcu; osoba inwigilowana: Józef Zarek SOS „Granica” nr rej. 47612; okres: 26.11.1981-20.01.1982; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: A. Polak; źródło: IPN Ka 036/2286
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Adam Feliks, mjr, pracownik Grupy IV Wydziału III-1 WUSW w Katowicach; osoba inwigilowana: Ireneusz Opacki KE „Kleryk” nr rej. 49/24; okres: 01.04.1982-08.08.1988; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: E. Gałązka, A. Polak, St. Paczyński, Z. Podsiadło, J. Umiński, Z. Kozłowski; źródło: IPN Ka 00150/348
Funkcjonariusze prowadzący sprawę: Włodzimierz Hendlik, ppor./por., inspektor Sekcji III Wydziału III-1, Tomasz Babik, ppor.; tajny współpracownik: TW „Zbigniew” nr rej. 51738 (student); okres: 16.12.1982-04.01.1988; źródło informacji: IPN Ka 00170/980 (mikrofilm)
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Ryszard Jeleń, por., st. inspektor Wydziału IV KWMO w Lublinie; tajny współpracownik: TW „Irek” nr rej. 15385; okres: 30.08.1973-1979; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: Z. Posiadło, H. Szymik, A. Polak, A. Szłapa, A. Chmielewski; źródło: IPN Ka 00150/348 (mikrofilm)
Funkcjonariusze prowadzący sprawę: W. Łada (prowadzący sprawę od 1983 r.), ppor., p.o. kierownika Sekcji IV Wydziału II KWMO w Katowicach, Jerzy Maśnica, kpt., Wydział II KWMO w Katowicach; tajny współpracownik: TW „Pablo” nr rej. CZ1896, od 11.02.1987 jako TW „Wojtek”; okres: 22.06.1979-16.01.1990; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: M. Adamczyk, E. Górniak, H. Nowak; źródło: IPN Ka 0026/2542 t.1-3
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Zdzisław Kozłowski, kpt., st. inspektor Sekcji III Wydziału III KWMO w Katowicach; tajny współpracownik: TW „Lucjan” nr rej. 31232; okres: 22.03.1976-09.04.1979; źródło: IPN Ka 00144/4992
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Zdzisław Kozłowski, por./kpt., st. inspektor Sekcji III Wydziału III KWMO w Katowicach; tajny współpracownik: TW „Zbyszek” nr rej. 31497; okres: 05.12.1975-19.04.1979; źródło: IPN Ka 00233/3000 t.1-2
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Zdzisław Kozłowski, por./kpt., st. inspektor Sekcji III Wydziału III KWMO w Katowicach; tajny współpracownik: TW „Rafał” nr rej. 305233; okres: 31.07.1975-09.1978; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: J. Umiński; źródło: IPN Ka 0038/945 t.1-2
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Adam Kowalik, kpt.; tajny współpracownik: TW „Adam” nr rej. 53776; okres: 12.09.1985-1986; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: Z. Polczyk, Z. Ostrowicz; źródło: IPN Ka 00177/412, IPN Ka 00233/2772 t.1-2
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Zdzisław Machura, por., st. inspektor Wydziału II; osoba inwigilowana: Teresa Pyzik-Ladella KE „Tłumacz” nr rej. 52435; okres: 02.05.1983 (wypełnienie kwestionariusza ewidencyjnego); źródło: Karta rejestracyjna
Funkcjonariusze prowadzący sprawę: Andrzej Malczewski (prowadzenie sprawy: 1987-1989), inspektor Sekcji XIII Wydziału II WUSW w Katowicach, Marek Siwiec (prowadzenie sprawy w 1987 r.), mł. inspektor Sekcji XIII Wydziału II WUSW w Katowicach; osoba inwigilowana: Jerzy Tadeusz Illg SOR (później SOS) „Transport” nr rej. 64195; okres: 04.05.1987-27.02.1989; źródło: IPN Ka 0169/1056
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Jerzy Maśnica, kpt., Wydział II KWMO w Katowicach; tajny współpracownik: KO „Arskin” nr rej. 12981 (w latach 17.08.1979-15.11.1980 oraz 17.03.1983 – 15.11.1983), jako TW „Arski” (27.08.1968 – 30.09.1985); funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: J. Baradziej, W. Płonka, J. Osuchowski; źródło: IPN Bu 01285/107, IPN Ka 00161/861
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Jerzy Maśnica, kpt., kierownik Sekcji I Wydziału II KWMO w Katowicach; osoba inwigilowana: Stephen Fallon KE „Stefan” nr rej. 31318; okres: 05.11.1975-24.07.1976; źródło: IPN Ka 036/118 t.1
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Zbigniew Podsiadło, por.; tajny współpracownik: TW „Ada”; okres: 11.07.1988 lub 11.08.1988-09.08.1988 (zniszczenie materiałów); funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: T. Babik; źródło: IPN Ka 0169/725
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Zbigniew Podsiadło, por.; tajny współpracownik: TW „Jan” nr rej. 51942; okres: 09.03.1983; źródło: Karta rejestracyjna
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Zbigniew Podsiadło, por., kierownik Referatu III SB MUSW w Sosnowcu; tajny współpracownik: TW „Ala” nr rej. 55634; okres: 14.05.1984; źródło: Karta rejestracyjna
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Zbigniew Podsiadło, por., naczelnik Wydziału III KWMO w Katowicach; osoba inwigilowana: Irena Bajer KE „Elekt” nr rej. 46874; okres: 17.11.1982-01.09.1989; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: K. Goraj, Z. Witkowski, J. Wąsiołek, J. Będkowski, W. Leś, S. Paczyński, Z. Śliwka; źródło: IPN Ka 0169/1402 t.1-2
Funkcjonariusze prowadzący sprawę: Zbigniew Podsiadło, por., naczelnik Wydziału III KWMO w Katowicach, Zbigniew Witkowski, st. kpr., Pion III SB MUSW w Sosnowcu; osoby inwigilowane: Anna Bluszcz nr rej. 58583, Jacek Illg nr rej. 58584, Józef Zarek nr rej. 58585 SOS „List”; okres: 13.04.1985-30.03.1987; źródło: IPN Ka 0169/78 (mikrofilm)
Funkcjonariusze prowadzący sprawę: Zbigniew Podsiadło, por. st. inspektor Wydziału III, Zdzisław Kozłowski, kpt., st. inspektor Sekcji III Wydziału III Janusz Umiński, chor., st. inspektor Wydziału III, Romuald Droś (internowanie), mjr, kierownik Wydziału III KWMO Katowice, GO w Rybniku; osoba inwigilowana: Leonard Neuger SOS „Patron” nr rej. 30978 (09.09.1975-13.12.1979), internowanie (18.12.1981-26.06.1982), SOS „Powrót” (od 03.11.1982), KE nr rej. 47469 (09.12.1982-03.09.1983); funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: E. Cichopek, S. Głąb, M. Gumułczyński, T. Majewski, A. Polak, A. Wroński, St. Zemełka, St. Zgryźniak, A. Wołkowski; źródło: IPN Ka 036/1358 t.1-3 IPN Ka 0229/113
Funkcjonariusze prowadzący sprawę: Zbigniew Podsiadło, por. st. inspektor Wydziału III GO w Sosnowcu, Zbigniew Witkowski (prowadzenie sprawy od 1984 r.), plut., mł. inspektor Referatu II SB MUSW w Sosnowcu; osoba inwigilowana: Jan Stanisław Grzenia KE „Muza” nr rej. 47640; okres: 03.12.1981-01.08.1985; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: Z. Kłaptocz, J. Wieniewski, S. Paczyński; źródło: IPN Ka 048/1685
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Zbigniew Podsiadło, ppor., inspektor Wydziału III GO Będzin; osoba inwigilowana: Zdzisław Marcinów SOS „Słuchacz” nr rej. 41979 (student III roku); okres: 06.06.1979-18.07.1980; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: K. Słomka; źródło: IPN Ka 036/1578
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Zbigniew Podsiadło, por., st. inspektor Sekcji III Wydziału III-1; tajny współpracownik: TW „Stefan” nr rej. 51114 (student); okres: 01.10.1982-19.11.1984; źródło: IPN Ka 00160/1825
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Zbigniew Podsiadło, por., st. inspektor Wydziału III GO w Sosnowcu; tajny współpracownik: TW „Władysław” nr rej. 45419 (w dokumentach figuruje też kryptonim „Jaś”) student; okres: 20.09.1980-22.05.1990; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: W. Długosz (pozostałe nazwiska są nieczytelne); źródło: IPN Ka 0025/3499 t. 1-2
Funkcjonariusze prowadzący sprawę: Andrzej Polak, kpt., zastępca naczelnika Wydziału III, Janusz Umiński, plut., inspektor Wydziału III; tajny współpracownik: TW „Konstanty” nr rej. 31194 (student); okres: 27.10.1975-06.1976 (współpraca prawdopodobnie trwała do 12.11.1987); źródło: IPN Ka 00144/5071 t.1-2 (mikrofilm)
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Janusz Sitko, mł. chor., st. inspektor Sekcji V SB w MUSW; osoba inwigilowana: Bożena Cząstka SOR „Grupa” nr rej. 51934; okres: 05.06.1984-29.08.1986; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: prokurator K. Kołaczek, Z. Oleśków, A. Sznicer, J. Marszałek, A. Krawczyk A. Mądrzejewski, A. Fortuna, A. Mazur, M. Fausek, P. Krawczyk; źródło: IPN Ka 048/218, IPN Ka 029/781 t. 1-2, IPN Ka 459/1-4
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Teodor Sołtysiak, por., inspektor Grupy III Wydziału IV; osoba inwigilowana: Jadwiga Kucia KE; okres: 18.10.1968 – 5.03.1970; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: Z. Podsiadło Z. Nikiel, T. Cierpiał, L. Pikuła, R. Potocki, D. Girek, E. Wojdas, Z. Jasik, J. Witman; źródło: IPN Ka 014/374
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Janusz Umiński, mł. chor., kierownik Sekcji III-A Wydziału III-1; tajny współpracownik: TW „Nowacki” nr rej. 36386; okres: 22.09.1977 (pozyskanie); źródło: Karta rejestracyjna

Wydział Informatyki i Nauki o Materiałach
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Z. Gołojuch, sierż., SB MUSW w Sosnowcu; osoba inwigilowana: Tomasz Goryczka; okres: 27.02.1988-27.02.1990; źródło: Karta odtworzeniowa
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Henryk Kołodziejski, kpt.; tajny współpracownik: TW „Sokrates” nr rej. 33100; okres: 08.12.1971-30.01.1984; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: W. Fablewski, T. Retka, W. Moszyński, L. Gruszewski, W. Fabian, L. Łysik; źródło: IPN Ka 005/499 t. 1-3, IPN Ka 0014/4859
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Sławomir Szlęzak, por., inspektor Grupy III Wydziału II; osoba inwigilowana: Andrzej Stolarzewicz SOS „Łącznik II” nr rej. 18841, od 13.09.1971 KE; okres: 12.09.1970-13.09.1971, dalej jako KE; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: A. Feliks, S. Wałaszkiewicz, W. Leś, W. Gawron, R. Kusek, M. Łukasiński, Z. Cesarz, J. Grześkowiak, W. Popiołek, E. Sikora, Z. Polczy, J. Boboń; źródło: IPN Ka 014/827
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Janusz Umiński, chor., st. inspektor Sekcji III Wydziału III; osoba inwigilowana: Zygmunt Wokulski (internowany); okres: 18.05.1982-25.05.1982; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: St. Kostyra, Krawczyk, J. Wieniawski, H. Kozioł, K. Goraj; źródło: IPN Ka 043/16

Wydział Matematyki, Fizyki i Chemii

Funkcjonariusze prowadzący sprawę: Aleksander Banasiewicz, kpt., st. inspektor Sekcji III Wydziału III, Zdzisław Kozłowski (prowadzący sprawę od 13.10.1981), kpt., kierownik Sekcji III KWMO w Katowicach,
T. Skwarczyński (prowadzący sprawę od 18.09.1982), ppor./kpt., kierownik Sekcji I Wydziału III/ Sekcja III-V; tajny współpracownik: TW „Beta” nr rej. 44289; okres: 17.05.1980-10.09.1987; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: E. Gałązka, R. Karczewski; źródło: IPN Ka 00170/829 (mikrofilm)
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Jerzy Benbenek, kpt., Wydział II SB; tajny współpracownik: TW „Romanowski” nr rej. 15629; okres: 27.09.1969-28.12.1978; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: E. Cichopek, J. Turlej, Z. Kozłowski, E. Cilecki; źródło: IPN Ka 00160/965
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Jerzy Benbenek, kpt., inspektor Grupy IV Wydziału III KWMO w Katowicach; tajny współpracownik: TW „Janek” nr rej. 15298; okres: 08.05.1968-22.01.1969; źródło: IPN Ka 00144/4301
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Edward Cichopek, kpt., st. inspektor Wydziału III; osoba inwigilowana: Edward Kluk SOS „Opozycjonista” nr rej. 18799; okres: 09.09.1970-12.01.1978; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: E. Cilecki, Z. Kozłowski, J. Górski, A. Feliks, W. Fabian, H. Sikora, T. Roman, Z. Ostrowicz; źródło: IPN Ka 036/683 t.1
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Eugeniusz Cilecki, por., inspektor Grupy IV Wydziału KWMO w Katowicach; osoba inwigilowana: August Chełkowski (10.05.1973 – 22.22.1974) KE nr 24529, akta internowanego (17.06.-19.12.1981), KE/SOS/SOR „Działacz” nr rej. 47036 (01.02.1982 – 09.09.1988); okres: 10.05.1973-09.09.1988; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: K. Goraj, J. Górski, E. Kapaśkiewicz, Z. Kłaptocz, M. Ryszka, H. Sikora, K. Sikora, M. Stefański, J. Umiński, J. Wąsiołek, K. Wojtyniak, E. Królikowski, Z. Witkowski, S. Samek, R. Czechowicz; źródło: IPN Ka 0169/902
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Aleksander Chmielewski, ppor., inspektor Grupy IV Wydziału III KWMO w Katowicach; osoby inwigilowane: Konarski Bolesław (student I roku), Kulpa Władysław (student V roku), Procek Franciszek (student), Cabaj Roman (student); okres: 28.06.1968-02.12.1971; źródło: IPN Ka 014/667
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Ryszard Czechowicz, kpt., kierownik Sekcji III Wydziału III – 1; tajny współpracownik: TW „Stefan” nr rej. 51635; okres: 21.02.1983-30.01.1990; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: J. Umiński, P. Gorgał; źródło: Karta rejestracyjna Ka 51635
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Kazimierz Goraj, mjr, naczelnik Wydziału III WUSW w Katowicach; osoba inwigilowana: Barbara Kowalczyk; okres: 20.05.1982-09.07.1982; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: M. Ryszka, B. Piacko, S. Kostyra, A. Polak, H. Kozieł; źródło: akta internowanej IPN Ka 043/1290
Funkcjonariusze prowadzący sprawę: Kazimierz Goraj, mjr, naczelnik Wydziału III WUSW w Katowicach, Jerzy Gruba, płk, komendant wojewódzki MO w Katowicach, Włodzimierz Hendlik, ppor./por., inspektor Sekcji III Wydziału III WUSW w Katowicach; osoba inwigilowana: Marek Zrałek SOS „Emigrant” nr rej. 52286; okres: 08.01.1982-25.06.1982; 03.11.1983- 03.03.1986; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: J. Umiński, Z. Kłaptocz, S. Samek, R. Czechowicz, W. Fabian, J. Wąsiołek, W. Fotek., G. Wydmańska; źródło: IPN Ka 043/964 t. 1- 2
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Włodzimierz Hendlik, ppor., inspektor Sekcji III Wydziału III-1 WUSW w Katowicach; osoba inwigilowana: Alicja Ratuszna SOS „Panna” nr rej. 56288; okres: 14.06.1984-15.06.1985; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: H. Sikora, J. Rybkowski, J. Umiński, E. Gałązka, Z. Kłaptocz, W. Potek, K. Goraj, Wł. Fabian, J. Wąsiołek, Z. Witkowski; źródło: IPN Ka 048/1996
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Włodzimierz Hendlik, ppor., inspektor Sekcji III Wydziału III-1 WUSW w Katowicach; osoba inwigilowana: Andrzej Pawlikowski, SOR „Świętoszek” nr rej. 50330; okres: 1982-10.02.1986; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: Z. Kłaptocz, J. Umiński, E. Gałązka, T. Starzykowski, R. Czechowicz, E. Kasperski, S. Samek, W. Komorowski, W. Fabian, H. Sikora, Z. Ostrowicz, K. Goraj, J. Walocha, J. Wąsiołek, J. Stachurka, Z. Witkowski, W. Andrzejewska, A. Kuklińska; źródło: IPN Ka 043/103 t. 1-2, IPN Ka 43/276
Funkcjonariusze prowadzący sprawę: Włodzimierz Hendlik (od 23.07.1984), ppor./por., inspektor Sekcji III Wydziału III WUSW w Katowicach, Janusz Umiński (do 10.11.1982), chor., inspektor Wydziału III, Zbigniew Witkowski (14.03.1983-27.04.1984), st. kpr./plut., mł. inspektor Sekcji III Wydziału III – 1 WUSW w Katowicach; osoba inwigilowana: Jan Jelonek, SOS „Fizyk”, KE od 09.11.1982, nr rej. 46965; okres: 16.07.1981-23.02.1987; źródło: IPN Ka 0169/5 (mikrofilm)
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Włodzimierz Hendlik, kpt./ppor./por., inspektor Sekcji III Wydziału III-1 WUSW w Katowicach; tajny współpracownik: TW „Marian”, nr rej. 55978; okres: 23.05.1984-29.12.1989; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: E. Gałązka, J. Umiński, J. Słowikowski, A. Demkowski, R. Łysik, Z. Kłaptocz; źródło: IPN Ka 00233/2805 t. 1-2, IPN Ka 0040/ 1229, IPN Ka 00171/1529 (mikrofilm)
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Ryszard Kijewski, st. inspektor WUSW w Katowicach; tajny współpracownik: TW „Marian”, nr rej. 58412; okres: 18.03.1985-1989; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: J. Miękoś? (nazwisko nieczytelne), R. Łudzień, M. Zygarlicki, K. Gut; źródło: IPN Ka 00210/1 t. 5
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Zdzisław Kozłowski, kpt., st. inspektor Sekcji III Wydziału III KWMO w Katowicach; tajny współpracownik: TW „Jan” nr rej. 24904; okres: 20.05.1977-05.01.1979; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: A. Wroński, W. Szewczyk; źródło: IPN Ka 00150/350 (mikrofilm)
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Zdzisław Kozłowski (od 06.09.1977), st. inspektor Sekcji III Wydziału III KWMO w Katowicach; tajny współpracownik: TW „Teresa” nr rej. 36326; okres: 29.08.1977-08.05.1979 i 15.09.1977- 08.05.1979; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: A. Banasiewicz, P. Heczko, M. Tarczewski, W. Gawron, M. Wilczyński, A. Polak, W. Gawron, J. Benbenek, Z. Ostrowicz, J. Górski, A. Wroński; źródło: IPN Ka 0038/1087 t. 1-2, IPN Ka 00150/382
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Jerzy Kwapisz, kpt., kierownik Inspektoratu KWMO w Katowicach; tajny współpracownik: TW „Logik” nr rej. 60658; okres: 28.04.1986-26.01.1990; źródło: IPN Ka 00144/2251(zapisy ewidencyjne)
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: J. Sztuka, ppłk, naczelnik Wydziału II; osoba inwigilowana: Teresa Kowalska (wycinki, korespondencja z amerykańskiej gazety); okres: 1963?; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: J. Baszkiewicz; źródło: IPN Ka 04/2550
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Janusz Umiński, chor., kierownik Sekcji III – A Wydziału III – 1; tajny współpracownik: TW „Kowalski” nr rej. 42484; okres: 17.06.1980-09.11.1989; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: A. Polak, Z. Kozłowski, E. Gałązka, Z. Wojtan; źródło: IPN Ka 0062/78
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Jan Wąsiołek, por./kpt., inspektor Sekcji III Wydziału III – 1 WUSW w Katowicach; osoby inwigilowane: Marek Szopa, Rafał Dytry, Wojciech Dzik, SOR „Zespół” nr rej. 56177; okres: 05.06.1984-02.12.1986; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: S. Samek, E. Gałązka, W. Fotek, L. Janus, E. Kasperski, Z. Kłaptocz, W. Wilski, S. Paczyński, M. Fabisiak, Z. Magdziarz, E. Perek, L. Gaj, J. Umiński, T. Żelazny, W. Hendlik, A. Kuklińska, A. Durnaś, K. Borowski, Walocha, J. Jasiński, St. Miduch, R. Korpus, A. Polak, Z. Daniec, A. Jańczak, J. Walocha, H. Marchwicki, A. Gliński, K. Wróblewski, A. Dobrzelewski, L. Patelska, E. Kwaśniak, H. Zdrodowska, M. Siegień; źródło: IPN Ka 048/370 t. 1-2
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Jan Wąsiołek, por./kpt., inspektor Sekcji III Wydziału III – 1 WUSW w Katowicach; osoba inwigilowana: Jerzy Warczewski SOS, nr rej. 54968; okres: 1983-24.05.1988; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: E. Gałązka, Z. Kłaptocz, A. Durnaś, F. Bąk; źródło: IPN Ka 0046/1646
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Jan Wąsiołek, por., st. inspektor Sekcji III Wydziału III – 1 WUSW w Katowicach; tajny współpracownik: KO „MP” nr rej. 54513; okres: 15.10.1983-12.04.1989; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: E. Gałązka, Z. Kłaptocz, W. Sikorski, J. Umiński; źródło: IPN Ka 0046/2011
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Zbigniew Witkowski, st. kpr., mł. inspektor Sekcji III Wydziału III – 1 WUSW w Katowicach; osoba inwigilowana: Roman Ger, SOS „Pisarz”, nr rej. 50321; okres: 06.03.1983-20.10.1983; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: J.Umiński, R. Czechowicz, Z. Kłaptocz, S. Józefiuk, T. Piotrowski, Z. Mistrzak; źródło: IPN Ka 043/1433
Funkcjonariusze prowadzący sprawę: Zbigniew Witkowski, st. kpr./plut., mł. inspektor Sekcji III Wydziału III – 1 WUSW w Katowicach, Włodzimierz Hendlik (od 07.1984), ppor./por., inspektor sekcji III Wydziału III-1 WUSW w Katowicach; osoba inwigilowana: Adam Kasprzyk, SOS „Przyjaciel”, KE od 02.04.1984 nr rej. 48873; okres: 03.03.1983-29.06.1987; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: Z. Ostrowicz, B. Piacko, S. Kostyra, J. Wieniewski; źródło: IPN Ka 0169/204, IPN Ka 43/310, IPN Ka 42/309
Funkcjonariusze prowadzący sprawę: Zbigniew Witkowski, st. kpr./plut., inspektor Sekcji III Wydziału III – 1 WUSW w Katowicach; Wąsiołek Jan (od 22.01.1985), por., inspektor Sekcji III Wydziału III – 1 WUSW w Katowicach; tajny współpracownik: TW „Janka” nr rej. 53846; okres: 21.10.1983- 25.11.1987; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: J. Umiński, Z. Kłaptocz, E. Gałązka; źródło: IPN Ka 00170/932

Wydział Nauk o Ziemi

Funkcjonariusze prowadzący sprawę: Roman Czechowicz, kierownik Grupy Operacyjnej Wydziału IV, Ryszard Sołtysik, inspektor Wydziału II, Zbigniew Podsiadło, inspektor Wydziału II; tajny współpracownik: TW „Leszek” nr rej. 35767; okres: 13.06.1977-18.02.1980; źródło: IPN Ka 0038/1465 t. 1-2
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Waldemar Skowronek, por.; osoba inwigilowana: Leszek Kolondra; okres: 09.05.1984-02.06.1986; źródło: IPN Ka 0046/687
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Ryszard Sołtysik, st. sierż. szt., inspektor Wydziału III GO w Będzinie; tajny współpracownik: TW „Krzysztof” nr rej. 35308; okres: 16.04.1977-15.05.1982; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: R. Czechowicz; źródło: IPN Ka 0046/972 t. 1-2
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Ryszard Sołtysik, ppor.; tajny współpracownik: TW „Roman”, od 1980 jako KO; okres: 02.01.1978-28.02.1981; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: Zbigniew Podsiadło; źródło: IPN Ka 0040/238 t. 1-2
Funkcjonariusze prowadzący sprawę: Ryszard Świerczyna, kpr., Janusz Ignaczyk, plut.; osoba inwigilowana: Andrzej Kamiński KE „Naukowiec” nr rej. 27020; okres: 09.03.1974-12.05.1975; źródło: IPN Ka 028/189
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Edward Zegarowicz, mł. chor./chor., st. inspektor Wydziału II Sekcji III; tajny współpracownik: TW „Jacek” nr rej. 56892; okres: 31.08.1984-30.01.1990; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: T. Bojdowła, A. Czajęcki; źródło: IPN Ka 0062/154 t. 1-3, IPN Ka 00177/623
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Jerzy Zemełka, kpt.; osoba inwigilowana: Dominik Jura; okres: 30.07.1986-1988; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: E. Jakubas; źródło: IPN Ka 00250/247

Wydział Nauk Społecznych

Funkcjonariusze prowadzący sprawę: Jerzy Adamiuk (prowadził sprawę w latach 1970-1971), kpt., inspektor Wydziału V Departamentu MSW, Cz. Gąska, por., oficer operacyjny Wydziału III Departamentu I MSW, Edmund Wziątek, ppłk, st. inspektor Samodzielnej Grupy Operacyjnej KWMO we Wrocławiu/zastępca komendanta wojewódzkiego MO ds. SB we Wrocławiu, H. Piętek, mjr/płk, st. inspektor Samodzielnej Grupy Specjalnej KWMO we Wrocławiu, E. Michaluk (prowadził sprawę w roku 1969), por., inspektor Wydziału V Departamentu I MSW; Zbigniew Sobczak (prowadził sprawę w latach 19655-1967), mjr/płk, st. oficer operacyjny Wydziału V Departamentu I MSW/ inspektor Wydziału V Departamentu I MSW, W. Szarszewski (prowadził sprawę w roku 1968), ppłk, MSW; tajny współpracownik: TW „Asystent” nr rej. 6911 (MSW) w l.1958-1971, jako TW „Wiktor” nr rej. 24614 w l. 1973-1975; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: E. Cichopek, H. Żmijewski, Cz. Jackowski, W. Sienkiewicz, H. Sikora, T. Szadkowski, R. Matejewski, Wendrowski, R. Wójcik; źródło: IPN Ka 0024/28 t. 1-5
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Marek Barański, por./kpt., st. inspektor Sekcji II Wydziału II WUSW w Katowicach; tajny współpracownik: TW „Szpornas” nr rej. 62164; okres: 28.08.1968-24.01.1990; źródło: IPN Ka 0055/524 t. 1-3, IPN Ka 00177/735
Funkcjonariusze prowadzący sprawę: Marek Barański, por./kpt., st. inspektor Sekcji II Wydziału II WUSW w Katowicach, Władysław Gawron, ppor.; tajny współpracownik: TW „Polański” nr rej. 53745; okres: 26.08.1983- 20.06.1990; źródło: IPN Ka 0062/149
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Aleksander Chmielewski, inspektor/st. inspektor/kierownik Grupy IV Wydziału III; tajny współpracownik: TW „Piotr” nr rej. 23189; okres: 20.11.1972-27.05.1976; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: A. Wroński; źródło: IPN Ka 0024/628 t. 1-2, IPN Ka 00144/5015
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Edward Cichopek, kpt., kierownik Sekcji II Wydziału III KWMO w Katowicach; osoba inwigilowana: Krzysztof Szymanek SOS „Olcha” nr rej. 45996; okres: 17.12.1980-06.03.1981; źródło: IPN Ka 036/1796, IPN Ka 0229/427
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Eugeniusz Gałązka, kpt., naczelnik Wydziału WWW-1 (OKPP); tajny współpracownik: TW „Ksawery” nr rej. 65444; okres: 12.12.1987-30.01.1990; źródło: Karta rejestracyjna
Funkcjonariusze prowadzący sprawę: Władysław Hendlik, por., st. inspektor Wydziału III – 1, Janusz Ostrowski, Mirosław Ryszka, por., st. inspektor Sekcji III Wydziału III – 1 WUSW w Katowicach, Kazimierz Szymański, st. szer.; osoba inwigilowana: Bogdan Dembiński, SOS „Chadek” nr rej. 62909; okres: 18.11.1986-08.01.1988; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: M. Fabisiak, E. Gałązka; źródło: IPN Ka 0169/467
Funkcjonariusze prowadzący sprawę: Władysław Hendlik, por., st. inspektor Sekcji III Wydziału III – 1 WUSW w Katowicach; Zdzisław Kozłowski, por., st. inspektor Sekcji III Wydziału III KWMO w Katowicach; tajny współpracownik: TW „Jeremi” nr rej. 31624; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: E. Cichopek, J. Nowakowski; źródło: IPN Ka 00171/553
Funkcjonariusze prowadzący sprawę: Roman Janiszewski, ppor./por., inspektor/st. inspektor Wydziału III SB RUSW w Gliwicach, Janusz Ostrowski, st. kpr./plut., inspektor Wydziału III SB RUSW w Gliwicach, Kazimierz Szymański, st. szer.; osoba inwigilowana: Joanna Januszewska-Jurkiewicz, SOR „Historyk” nr rej. 51869; okres: 29.01.1986-08.01.1988; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: K. Goraj; źródło: IPN Ka 048/827
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Zdzisław Kozłowski, por., st. inspektor Referatu ds. SB KMMO w Sosnowcu/ st. inspektor Sekcji III Wydziału III KWMO w Katowicach; osoba inwigilowana: Antoni Barciak KE nr rej. 28629; okres: 26.10.1974-17.04.1976; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: E. Cichopek; źródło: IPN Ka 028/796, IPN Ka 0229/34
Funkcjonariusze prowadzący sprawę: Zdzisław Kozłowski, por., st. inspektor Sekcji III Wydziału III, Zdzisław Ostrowicz, por./kpt., kierownik Sekcji III Wydziału III; tajny współpracownik: TW „Radosław” nr rej. 30474 (student); okres: 09.07.1975-24.09.1977; źródło: IPN Ka 00150/73, IPN Ka 0038/303 t. 1-2.
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Zdzisław Kuczera, por., inspektor Wydziału III KWMO w Katowicach/inspektor Grupy Operacyjnej SB w Gliwicach; osoba inwigilowana: Krzysztof Pawłowski SOS „Ambasada” nr rej. 31773; okres: 15.01.1976-06.1977; źródło: IPN Ka 036/592
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Zbigniew Leszek, por., Inspektorat I SB WUSW w Katowicach; tajny współpracownik: TW „Stanisławski” nr rej. 56007; okres: 06.05.1982-27.01.1990 (zniszczenie materiałów); funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: Z. Zymsowicz; źródło: karta rejestracyjna
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Andrzej Migas, kpt., st. inspektor Inspektoratu I SB; tajny współpracownik: TW „Docent” nr rej. 64260; okres: 05.09.1988-26.01.1990; źródło: Kartoteka odtworzeniowa
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Zbigniew Nogaj, kpr., inspektor Sekcji III SB MUSW w Katowicach/ st. inspektor Sekcji OKPP MUSW w Katowicach; osoba inwigilowana: Jerzy Gorzelik SOR „Niepodlegli” nr rej. 66892; okres: 02.08.1988-19.10.1990; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: K. Janoszek, J. Podczaski, Z. Sworzeń, T. Tomczok, W. Dobrzański, M. Stosio, St. Kowalczyk, S. Badocha, W. Laskowski, Kostoń, T. Cembała, A. Niedziecki?, W. Jędryszczyk, Z. Kłaptocz, K. Kot; źródło: IPN Ka 029/1085, IPN Ka 049/943 t.1-2
Funkcjonariusze prowadzący sprawę: Zenon Ohirko (SOS/KE „Duet”), ppor./por., mł. inspektor/inspektor/st. inspektor Sekcji III – C Wydziału III – 1, Jerzy Paliwoda (SO „Wierni”), por., kierownik Sekcji III – A Wydziału III – 1 WUSW w Katowicach; osoby inwigilowane: Anna Wieczorek, Krzysztof Wieczorek SOS „Duet” nr rej. 65651, KE „Duet” nr rej. 60635, Anna Wieczorek, Krzysztof Wieczorek inwigilowani w ramach sprawy obiektowej „Wierni” (meldunki znajdują się w aktach sprawy SOS „Duet” nr rej. 65651); okres: 23.01.1986-15.10.1987, 15.12.1987-10.10.1989; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: S. Samek; źródło: IPN Ka 0169/448 t. 1-2, IPN Ka 230/7002, IPN Ka 0169/1726, IPN Ka 0169/448 t. 1-2
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Edmund Perek, ppłk., zastępca naczelnika Wydziału IV KWMO/ WUSW w Katowicach; osoba inwigilowana: Andrzej Noras SOS „Teok” nr rej. 47862; okres: 27.10.1980-14.03.1988; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: Z. Kędzior, R. Leśniewski; źródło: IPN Ka -169/547
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Zdzisław Pinkosz, por., st. inspektor Grupy II SB MUSW w Chorzowie; tajny współpracownik: TW 012 nr rej. 53365; okres: 28.06.1983-23.01.1990; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: R. Małowicz, W. Podsiadło, A. Polak; źródło: IPN Ka 00233/996 t. 1-2
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Janusz Szewczyk, ppor., inspektor Sekcji III Wydziału III; tajny współpracownik: TW „Mieczysław” nr rej. 36118 (student II roku); okres: 28.07.1977-07.07.1978; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: Z. Kozłowski, Z. Ostrowicz; źródło: IPN Ka 0038/803 t. 1-2, IPN Ka 00150/197 (mikrofilm)
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: M. Stefański, plut., mł. inspektor Sekcji III Wydziału III – 1 WUSW w Katowicach; osoba inwigilowana: Mirosław Piróg SOS „Aktywny”, od 20.09.1989 KE; okres: 14.09.1988-20.09.1989, dalej KE; źródło: Karta rejestracyjna

Wydział Pedagogiki i Psychologii

Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Mirosław Ryszka, Wydział III-1 KWMO w Katowicach; osoba inwigilowana: Maria Kinga John-Jeleń SOS „Delta”; okres: 23.02.1983-22.02.1985; źródło: IPN Ka 048/1878
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Mirosław Ryszka, inspektor Sekcji III-1 KWMO w Katowicach; osoba inwigilowana: Marek Adamiec SOS „Sektor” nr rej. 52976; okres: 10.05.1983; źródło: IPN Ka 048/1091
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Jan Nowakowski, ppor.; tajny współpracownik: TW „Jarek” nr rej. 33363; okres: 12.01.1979-30.01.1990 (wycofanie z ewidencji); funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: M. Ryszka, J. Bąk, M. Stefański, P. Gorgoń; źródło: Karta rejestracyjna
Funkcjonariusze prowadzący sprawę: Jan Nowakowski, por., st. inspektor Sekcji III Wydziału III, Mirosław Ryszka, ppor., inspektor Sekcji III Wydziału III-1; tajny współpracownik: TW „Andrzej” nr rej. 44664 (student II roku); okres: 09.06.1980-28.10.1983; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: J. Umiński, Z. Kłaptocz; źródło: IPN Ka 00160/890 (mikrofilm)
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Włodzimierz Tajer, por., Wydział OKPP (III-1) WUSW w Katowicach; tajny współpracownik: TW „RWA” nr rej. 52837; okres: 01.12.1987-30.01.1990; źródło: Karta ogólnoinformacyjna

Wydział Prawa i Administracji

Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Aleksander Banasiewicz, kpt., st. inspektor Sekcji III-C Wydziału III-1 KWMO w Katowicach; osoba inwigilowana: Danuta Gburska SOS „Nawiedzona” nr rej. 51959; okres: 17.02.-26.07.1983; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: Z. Kłaptocz, L. Rutkiewicz; źródło: IPN Ka 043/1347
Funkcjonariusze prowadzący sprawę: Edward Cichopek (prowadził sprawę: 9.03.1974-04.1974), kpt., st. inspektor Wydziału III KWMO w Katowicach, Zdzisław Ostrowicz (10.1969-03.1974 i 04.1974-12.1980), ppor./por./mjr, inspektor/st. inspektor Grupy IV Wydziału III/ kierownik Sekcji III Wydziału III/ naczelnik Wydziału III KWMO w Katowicach, P. Hanik (22.10.1982-11.1988), chor. szt.; tajny współpracownik: TW „Prawnik” nr rej. 17509 do 28.05.1971, od 28.05.1971 jako TW „Andrzej”; od 22.10.1982 jako KO „Ewa” nr rej 50263; okres: 21.11.1969-12.1980; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: H. Sikora, M. Jakubik, A. Chmielewski, T. Krzyżowski, L. Szczygieł, B. Bogusławski, A. Feliks, J. Wach, B. Nebelski, J. Kopczyński; źródło: IPN Ka 00150/846, IPN Ka 028/371 t.1
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Edward Cichopek, kpt., st. inspektor Grupy IV Wydziału III KWMO w Katowicach; tajny współpracownik: TW „Wisz” nr rej. 24579; okres: 14.07.1973-12.1974; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: Z. Ostrowicz, A. Wroński; źródło: IPN Ka 005/346 t. 1-2, IPN Ka 00144/4832
Funkcjonariusze prowadzący sprawę: Edward Cichopek, kpt., st. inspektor Wydziału III KWMO w Katowicach, Zdzisław Ostrowicz, kpt., kierownik Sekcji III Wydziału II KWMO w Katowicach; osoba inwigilowana: Henryk Goik KE nr rej. 24530; okres: 19.05 1973-29.08 1977; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: Z. Kozłowski, S. Idzik, W. Wiechno; H. Sikora, J. Adamczyk, A. Wroński, E. Cyran, L. Misiara; źródło: IPN Ka 036/589, IPN Ka 0046/573, IPN Ka 048/1468, IPN Ka 00144/5015
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Edward Cichopek, kpt.; osoba inwigilowana: Marcin Kudeja; źródło: IPN Ka 028/371 t.1
Funkcjonariusze prowadzący sprawę: Eugeniusz Cilecki (do 01.06.1971), por., inspektor grupy IV Wydziału III KWMO w Katowicach, Jan Turlej, por., inspektor Grupy IV Wydział III KWMO w Katowicach; tajny współpracownik: TW „Lech” nr rej. 18243; okres: 19.05.1970-15.01.1979; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: A. Lipka, R. Skopowski, E. Cichopek, W. Trzesimiech, H. Sikora; źródło: IPN Ka 00150/294 (mikrofilm)
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Eugeniusz Cilecki, por., inspektor Grupy IV Wydziału III; osoba inwigilowana: Karol Gandor nr rej. 43050;okres: 15.09.1969- 07.01.1985; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: H. Sikora, J. Turlej, H. Kisiel, E. Cichopek, Z. Kozłowski, Z. Ostrowicz, A. Polak, A. Badziura, Z. Wolny, R. Błaszyński, H. Kulej; źródło: IPN Ka 048/1468
Funkcjonariusze prowadzący sprawę: Jan Górski, ppor., st. inspektor Sekcji III Wydziału III, Henryk Wołowiec, st. szer., inspektor Wydziału III; tajny współpracownik: TW „Andrzej” nr rej. 32387 (student); okres: 11.05.1976-12.10.1984; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: J. Miszczak, J. (nazwisko nieczytelne); źródło: IPN Ka 00160/1824
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Maciej Gumułczyński, ppor./por., st. inspektor Sekcji III Wydziału III; tajny współpracownik: TW „Marek” nr rej. 42291 (student III roku); okres: 09.07.1979-27.10.1982; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: Z. Kozłowski, A. Polak; źródło: IPN Ka 00160/493
Funkcjonariusze prowadzący sprawę: Zygmunt Kłaptocz (do 17.03.1984), por., naczelnik Wydziału III – 1 WUSW w Katowicach, Z. Szweda (do 12.07.1983), sierż., mł. inspektor Sekcji III Wydziału III – 1 WUSW w Katowicach, Włodzimierz Wilski (do 21.02.1984), sierż., mł. inspektor Sekcji II Wydziału III – 1 KWMO w Katowicach; osoba inwigilowana: Andrzej Wójtowicz SOS „Bierny” nr rej. 52515; okres: 08.04.1983-17.03.1984; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: J. Umiński, P. Gorgoń, R. Czechowicz, J. Nowakowski, K. Wojtyniak; źródło: IPN Ka 048/1200
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Jan Nowakowski, ppor./por., inspektor Sekcji III Wydziału III WUSW w Katowicach; tajny współpracownik: TW „Zenon” nr rej. 33453 (student); okres: 25.09.1976-23.09.1983; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: Z. Ostrowicz, A. Wroński; źródło: IPN Ka 00160/917
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Zdzisław Ostrowicz, kpt.; osoba inwigilowana: Jan Gosiewski; źródło: IPN Ka 036/1590 t. 1, IPN Ka 0038/1213
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Zdzisław Ostrowicz, kierownik Sekcji III Wydziału III; osoba inwigilowana: Walerian Pańko; źródło: IPN Ka 036/2415 t. 1
Funkcjonariusze prowadzący sprawę: Czesław Stanosz, mł. chor., Wydział III – 1 WUSW w Katowicach, Włodzimierz Wilski, ppor., st. inspektor Sekcji III Wydziału III (OKPP) WUSW w Katowicach; tajny współpracownik: TW „Zygfryd” nr rej. 58654; okres: 19.04.1985-11.01.1990; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: W. Wilski, J. Jabłonowski, J. Umiński; źródło: IPN Ka 0046/1962 t. 1
Funkcjonariusze prowadzący sprawę: Janusz Umiński (SOS Palacz), mł. chor., st. inspektor Sekcji III Wydziału III, Włodzimierz Wilski (SOS Kurier), sierż., mł. inspektor Sekcji II Wydziału III – 1 KWMO w Katowicach; osoba inwigilowana: Roman Jasica, SOS „Kurier”, nr rej. 39706 oraz SOS „Palacz”, nr rej. 37750; okres: 04.08.1978-11.08.1980 oraz 08.04.1983-20.10.1983; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: Z. Ostrowicz, J. Nowakowski, W. Wilski, R. Czechowicz, Z. Witkowski, J. Górski, Z. Nikiel?, J. Stachurka, Z. Witkowski, R. Czechowicz, Z. Kłaptocz; źródło: IPN Ka 036/1590 t. 1-2, IPN Ka 0038/1213
Funkcjonariusze prowadzący sprawę: Janusz Umiński, mł. chor., st. inspektor Sekcji III Wydziału III, Jerzy Stachurka, kpr., inspektor Sekcji III Wydziału III, Henryk Wołowiec, st. szer., inspektor Wydziału III; tajny współpracownik: TW „Robert” nr rej. 33890 (student I roku); okres: 22.11.1976-7.07.1987; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: J. Górski, Z. Kozłowski, A. Wroński, M. Kwaśny; źródło: IPN Ka 00170/721 (mikrofilm)
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Włodzimierz Wilski, sierż., inspektor Sekcji III Wydziału III-1 WUSW w Katowicach; osoba inwigilowana: Czesław Martysz nr rej. 58623; okres: 12.04.1985-21.02.1986; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: J. Umiński, E. Gałązka, Z. Kłaptocz, W. Fotek, Cz. Stanosz, S. Samek; źródło: IPN Ka 0046/573
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Włodzimierz Wilski, sierż., inspektor Sekcji III Wydziału III-1 WUSW w Katowicach; tajny współpracownik: TW „Marek” nr rej. 52649 (student); okres: 25.04.1983-19.03.1987; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: Z. Kłaptocz, J. Umiński, E. Gałązka, R. Łysik, T. (nazwisko nieczytelne); źródło: IPN Ka 00170/502
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Krzysztof Wojtyniak, ppor., mł. inspektor Sekcji III Wydział III – 1 KWMO w Katowicach; tajny współpracownik: TW „Rzecznik” nr rej. 47816 (student); okres: 18.12.1981-09.12.1982; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: Z. Kłaptocz, R. Czechowicz, W. Długosz, A. Polak, Z. Kozłowski; źródło: IPN Ka 00160/634

Wydział Radia i Telewizji
im. Krzysztofa Kieślowskiego

Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Adam Kowalik, kpt., R. Swat, ppor., inspektor Sekcji III Wydziału III; tajny współpracownik: TW „Jerzy” nr rej. 56936; okres: 20.02.1984-25.01.1990; źródło: IPN Ka 0055/321 t. 1-3, 00177/176 (mikrofilm)
Studium Praktycznej Nauki Języków Obcych Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Marek Barański, st. inspektor Sekcji II Wydziału II; tajny współpracownik: TW „Niewiadomska” nr rej. 64573; okres: 10.12.1987 (pozyskanie); źródło: IPN Ka 00222/67 t.1
Funkcjonariusze prowadzący sprawę: Antoni Fajrowski, kpt., zastępca naczelnika Wydziału III, St. Kowalczyk (prowadzenie sprawy od listopada 1979 roku), kpt., kierownik Sekcji IV Wydziału II; tajny współpracownik: TW „Elka” nr rej. 36829; okres: 16.12.1975-19.09.1988; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: L. Pyrek; źródło: IPN 00160/35
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Paweł Gorgoń, por., inspektor Sekcji III Wydziału III WUSW w Katowicach; tajny współpracownik: TW „Wiesław” nr rej. 68845; okres: 11.03.1989-30.01.1990; źródło: Karta rejestracyjna
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Jan Nowakowski, ppor./por., inspektor Sekcji III Wydziału III WUSW w Katowicach; tajny współpracownik: TW „Suzan” nr rej. 36116; okres: 26.07.1977-20.11.1984; źródło: IPN Ka 00160/1940
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Mieczysław Olejniczak, st. sierż., inspektor Sekcji II SB MUSW w Katowicach; tajny współpracownik: TW „Włodzimierz” nr rej. 57690; okres: 24.01.1986; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: Z. Kłaptocz, Z. Rutkowski, A. Twardokęs, J. Słaboń, St. Wałaszkiewicz; źródło: IPN Ka 00250/88 t.1, IPN Ka 0055/1508 t.1-2
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Andrzej Oleś, ppor./por., inspektor Sekcji VI Wydziału III; tajny współpracownik: TW „Hala” nr rej. 59455; okres: 05.07.1985-01.1989; pozostali funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: G. Kostrzewski; źródło: IPN Ka 0055/569 t. 1-2

Administracja Ogólnouczelniana

Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Janusz Umiński, st. chor.; tajny współpracownik: TW „Ola” nr rej. 57188; okres: 24.10.1984-30.01.1990; źródło: zapisy ewidencyjne
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Marek Stefański, plut.; tajny współpracownik: TW „Jan” nr rej. 68295; okres: 04.05.1989-30.01.1990; źródło: zapisy ewidencyjne
Funkcjonariusz prowadzący sprawę Zbigniew Podsiadło, por.; tajny współpracownik: TW „Ala” nr rej. 55634; okres: 14.05.1984-29.01.1990; źródło: zapisy ewidencyjne
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Jan Koziński, ppor., kierownik Sekcji II Wydziału III WUSW w Bielsku-Białej; tajny współpracownik: TW „Adam” nr rej. 11912; okres: 11.09.1986-10.05.1990; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: A. Zaborski, K. Tomaszewski, L. Opitek, J. Wieniewski; źródło: IPN Ka 0025/3517 t. 1-2
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Kazimierz Marszałek, kpt., st. inspektor Sekcji III Wydziału III; tajny współpracownik: TW „Ewa” nr rej. 41963; okres: 08.06.1979-28.07.1981 (przybliżona data zakończenia współpracy); funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: W. Szewczyk, W. Długosz; źródło: IPN Ka 0040/431 t. 1-2
Funkcjonariusze prowadzący sprawę: Zdzisław Kozłowski, por., st. inspektor SB KWMO Sosnowiec/st. inspektor Sekcji III Wydziału III, Kazimierz Słomka, szer., inspektor SB Sosnowiec; tajny współpracownik: TW „Sandra” nr rej. 26879; okres: 13.03.1974-11.1975; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: Z. Ostrowicz; źródło: IPN Ka 00150/377 (mikrofilm), IPN Ka 0024/411
Funkcjonariusze prowadzący sprawę: Zdzisław Kozłowski, kpt., st. inspektor Sekcji III Wydziału III; Janusz Górski, ppor./por., kierownik Sekcji III Wydziału III; tajny współpracownik: TW „Limba” nr rej. 24252; okres: 19.03.1977, 25.03.1977 (data pozyskania)-28.05.1979; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: A. Wroński; źródło: IPN Ka 038/1120, t.1-2 IPN Ka 00150/402 (mikrofilm)
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Ireneusz Łysik, por., st. inspektor; tajny współpracownik: TW „Wojak” nr rej. 57153; okres: 12.06.1987- brak daty zakończenia współpracy; źródło: zapis ewidencyjny
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Janusz Umiński, st. chor., kierownik Sekcji III Wydziału III; tajny współpracownik: TW „Biedronka” nr rej. 52433; okres: 23.05.1983-04.11.1988; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: Eugeniusz Gałązka; źródło: IPN Ka 00171/361 (mikrofilm)
Funkcjonariusze prowadzący sprawę: Janusz Umiński, por., inspektor Wydziału III, Zbigniew Witkowski, por., inspektor Wydziału III-1, Jan Wąsiołek, por., Jan Makowski; osoba inwigilowana: Zając Roman; okres: 13.04.1981-24.03.1988; źródło: IPN Ka 0169/580, t. 1-2 (mikrofilm)
Funkcjonariusz prowadzący sprawę: Zbigniew Witkowski, st. kpr., mł. inspektor Sekcji III Wydziału III; osoba inwigilowana: Maciej Uhlig (internowany) TW „Biedronka”; okres: 24.06.1981-29.05.1982; funkcjonariusze uczestniczący w sprawie: J. Umiński, W. Wartak, K. Goraj; źródło: IPN Ka 043/214 (akta internowanego)

Przewodniczący Komisji
prof. zw. dr hab. MAREK ZRAŁEK

Wiceprzewodnicząca Komisji
prof. zw. dr hab. KRYSTYNA HESKA- KWAŚNIEWICZ

Członkowie:
dr ANDRZEJ DROGOŃ
prof. zw. dr hab. STANISŁAWA KALUS
prof. zw. dr hab. ADAM LITYŃSKI
ks. prof. zw. dr hab. JERZY MYSZOR

Wykaz skrótów:
KE – Kwestionariusz Ewidencyjny
KMMO – Komenda Miejska Milicji Obywatelskiej
KWMO – Komenda Wojewódzka Milicji Obywatelskiej
MUSW – Miejski Urząd Spraw Wewnętrznych
OKPP – Ochrona Konstytucyjnego Porządku Państwa
RUSW – Regionalny Urząd Spraw Wewnętrznych
SOR – Sprawa Operacyjnego Rozpracowania
SOS – Sprawa Operacyjnego Sprawdzenia
WUSW – Wojewódzki Urząd Spraw Wewnętrznych
Wydział II – kontrwywiad
Wydział III (w większych miastach dodatkowo Wydział III – 1)
– działalność antypaństwowa
Wydział IV - Kościół